Kullanılacak Malzemeler:
1.Yankeski 2.Değişik
çaplarda tek damarlı iletken 3. Mikrometre
Giriş: Silindirik
biçimli cisimlerin alanlarına kesit denir. Kesiti S harfi ile gösteririz. Çap,
bir dairenin merkezinden geçen doğrunun daireyi kestiği noktalar
arası mesafesine denir. Görüldüğü gibi kesit ve çap
farklı kavramlardır. Birisi alanı anlatırken diğeri uzunluğu
anlatır. Yukarıdaki şekilde bir daireyi görüyorsunuz, dairenin ortasından
geçen çizginin uzunluğu dairenin çapıdır. Kesitin matematiksel olarak
hesaplanabilmesi için kesiti hesaplanacak cismin yarıçapının bilinmesi
gerekir. Buda ölçülerek bulunabilir. Kesiti ya da çapı ölçen aletlere
kumpas veya mikrometre denilmektedir.
Mikrometre Kullanımı:
Mikrometreler de genel olarak analog ve
dijital olmak üzere iki çeşittir. Bu ölçü aletleri mekanik
kumandalı vida-somun sistemine göre çalışır. Kumpaslara oranla okuma
hassasiyetleri daha fazladır. Vida ve somun sistemine göre ilerleme hareketi
yapan vidalı milin bir devirdeki ilerleme miktarı, vida adımına göre
ayarlanabilir. Ölçümlerde mikro metre üzerinde okunacak iki ölçek bulunur.
Bunlardan birisi yatay eksende vida boyunca uzanır. Resimde yatay milimetrik
ölçek olarak gösterilen kısımdır. Üzeri 0,5 mm aralıklı çizgilerle
belirtilmiştir. Diğer ölçek ise vidayla beraber dönen dairesel bölümdür.
Resimde skala çevirme kolu olarak görülen kısımdır. Bu ölçeğin dairesel yüzeyi
50 eşit parçaya bölünmüştür. Bu ölçek dönme sırasında yatay ölçek üzerinde kayar.
Tam bir tur dönmesi ile yatay ölçek üzerinde 0,5 mm yol alır. Mikrometrenin
yüzük ölçeğini bir çizgi kaydırdığımızda 0,5/50 =0,01 mm ’lik bir hassasiyete
sahip olduğunu bulmuş oluruz. Bu milimetrenin yüzde biri mertebesinde
ölçüm yapılabildiğini gösterir. Mikrometrenin kısımları resimde ayrıntılı olarak
görülmektedir. Örneğin, mikrometreyle bir iletkenin çapını ölçmek
isteyelim. Çapını ölçmek istediğimiz cismi vidanın ucu ile mikrometrenin
sabit ucu arasına sıkıştırırız. Bunun için vidayı en arka bölümde cırcır
denilen yerden yaparız. Bu vida belli bir yerden sonra sıkmaz ve boşa döner. Bu
anda mikrometreyi sabitlemek için kilidi kapatırız. Yüzük ölçeğin kenarının
yatay ölçekte hangi çizgiye yakın durduğuna bakarız ve bu değeri kaydederiz.
Sonra yatay ölçeğin yatay eksendeki uzun çizgisinin yüzük ölçekte
kaçı gösterdiğine bakarız. Bu değeri alırken önüne sıfır koyarız. Son
olarak bu iki değeri toplayıp milimetre cinsinden birimini ölçmüş oluruz.
Soru 2: Aşağıdaki
şekilde gösterilen mikrometre değerini okuyunuz.
Uygulama : Verilen
kablonun çapını mikrometre yardımı ile bulunuz. Mikrometrede görülen şekli
aşağıya çiziniz. Bulunan çap değerinden kablonun kesitini hesaplayınız.
0 Yorumlar